Tổ chức các hoạt động giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ mầm non
- Thứ hai - 27/04/2020 21:56
- In ra
- Đóng cửa sổ này
Dienbien.edu.vn- Việt Nam là quốc gia chịu nhiều tác động của các hiểm họa tự nhiên, chủ yếu là do hiện tượng khí tượng, thủy văn. Là quốc gia nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng của chế độ nhiệt đới gió mùa Đông Nam Á, nước ta đồng thời nằm trong trung tâm bão của khu vực tây Thái Bình Dương, một trong 5 ổ bão lớn trên thế giới.
Sự tổ hợp của bão với gió mùa gây mưa lớn, với địa hình phức tạp, các đồng bằng thấp, hẹp và dốc nối liền với núi cao, mưa do gió mùa, mưa bão, lũ lụt, lũ quét, hạn hán và các thiên tai khác đã gây nên thiệt hại về người, của cải, mùa màng và cơ sở hạ tầng cho Việt Nam.
Chơi kéo co của các bé Trường mầm non Hoa Ban, huyện Mường Nhé
Hướng dẫn cách xác định nội dung giáo dục phòng, chống thiên tai theo các sự kiện:
Bước 1: Cập nhật các sự kiện thiên tai sắp xảy ra, vừa xảy ra tại địa phương hoặc trên phạm vi quốc gia.
Để cập nhật thông tin về các sự kiện thiên tai sắp xảy ra hoặc vừa xảy ra, giáo viên quan tâm đến tin tức thời tiết được đưa trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đặc biệt, sự kiện liên quan đến thảm họa thiên tai đã xảy ra trong lịch sử có ý nghĩa thực tiễn cao, nhằm:
1- Cung cấp cho trẻ một số tri thức về thảm họa thiên tai trong quá khứ: Tên gọi, đặc điểm, thời gian xảy ra, địa điểm xảy ra, hậu quả;
2- Nêu ra bài học thực tế cho trẻ về những kinh nghiệm mà loài người đã trải qua trong quá trình sống và đấu tranh với tự nhiên;
3- Giáo dục trẻ biết thể hiện sự cảm thông, đồng cảm với những người bị ảnh hưởng bởi thiên tai; tạo niềm tin cho trẻ về sự vững vàng của con người trước tự nhiên, dù trong khó khăn, con người vẫn vượt qua và khôi phục lại cuộc sống sau thiên tai;
4- Giáo dục cho trẻ tình yêu thiên nhiên và ý thức quan tâm giữ gìn, bảo vệ môi trường.
Nếu có điều kiện, giáo viên nên trao đổi với các chuyên gia thời tiết, người làm trong dự báo thời tiết, nhà khoa học về nguyên nhân, đặc điểm, quá trình hình thành, tác hại và biện pháp phòng, chống các hiện tượng cực đoan.
Bước 2: Lựa chọn nội dung giáo dục phòng, chống thiên tai liên quan đến sự kiện thiên tai đó
Việc xác định nội dung giáo dục phòng, chống thiên tai và biến đổi khí hậu căn cứ dựa trên mục tiêu giáo dục và khung kiến thức, kĩ năng, thái độ. Nội dung được xác định dựa vào trình tự tri thức về thiên tai: tên gọi, dấu hiệu nhận biết, nguồn gốc xuất hiện, hậu quả và cách phòng, tránh.
Bước 3: Lựa chọn các hoạt động phù hợp, khả thi sẽ tổ chức trong sự kiện.
Các hoạt động cần đảm bảo tiết kiệm chi phí, cần thiết cho cuộc sống của trẻ và thân thiện với môi trường. Giáo viên có thể suy nghĩ tới các loại hoạt động như hội chợ, triển lãm, biểu diễn, thực hành, hoặc cuộc thi tìm hiểu kiến thức về thiên tai và biến đổi khí hậu.
Bước 4: Chuẩn bị
Giáo viên cần chuẩn bị các tài liệu, phương tiện cần thiết cho ngày sự kiện, bao gồm:
Bước 5: Tổ chức sự kiện
Sau khi đã chuẩn bị và lựa chọn hình thức hoạt động phù hợp, giáo viên tiến hành tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động trong sự kiện. Giáo viên cần chú ý khơi gợi và duy trì xúc cảm của trẻ khi tham gia các hoạt động. Sau hoạt động, giáo viên có thể hỏi trẻ ấn tượng về thiên tai đã được xem thông qua buổi biểu diễn/triển lãm/xem phim hoặc các hoạt động khác trong sự kiện. Từ đó giáo dục về bài học kinh nghiệm trong ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ.
Thi “Tiếng hát trẻ thơ” Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nậm Pồ
Nội dung giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ mầm non tại các thời điểm trong chế độ sinh hoạt hàng ngày
Hoạt động tại các thời điểm đón trẻ, hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều, chơi tự do, trả trẻ có thể cung cấp, củng cố, mở rộng kiến thức của trẻ về:
- Các loại hình thiên tai.
- Đặc điểm của các loại hình thiên tai.
- Nguyên nhân dẫn tới các loại thiên tai.
- Những thiệt hại do thiên tai gây ra về người và của.
- Cách ứng xử, thái độ của con người khi xảy ra thiên tai.
Bước 1: Lựa chọn đề tài về thiên tai và BĐKH, xác định mục tiêu cụ thể
Tri thức về thiên tai và BĐKH là tri thức khó, do vậy muốn hình thành biểu tượng sâu sắc và kĩ năng ứng phó thiết thực cho trẻ thì việc lựa chọn đề tài cần quan tâm đến tính thực tiễn của đối tượng. Đối với nội dung về BĐKH, giáo viên có thể lựa chọn những đề tài cụ thể và đơn giản, vừa sức với trẻ nhỏ như: thế nào là biến đổi khí hậu, thời tiết, tại sao trái đất nóng lên, hiện tượng băng tan… Đối với các loại thiên tai, giáo viên cần xem xét đến sự xuất hiện thường xuyên hay không thường xuyên, tính chất nghiêm trọng của loại thiên tai hay xảy ra ở địa phương nơi trẻ sống để lựa chọn những đối tượng gần gũi trước. Không nên quá ôm đồm nhiều loại thiên tai trong một hoạt động. Thường đề tài về thiên tai nên cụ thể, tập trung vào một loại thiên tai, ví dụ: Tìm hiểu về bão, Tìm hiểu về lũ lụt, Động đất và cách phòng tránh,…
Sau khi lựa chọn được đề tài, giáo viên xác định mục tiêu giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cụ thể cho trẻ phù hợp với lứa tuổi.
Mục tiêu cụ thể này được xác định dựa vào mục tiêu giáo dục trong chương trình giáo dục mầm non và khung kiến thức, kĩ năng, thái độ về giáo dục phòng chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cho trẻ mầm non.
Nếu trong chương trình của nhà trường/khối/lớp, dự kiến xây dựng hoạt động tích hợp toàn phần về giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cho trẻ, ban giám hiệu/giáo viên chỉ cần căn cứ vào mục tiêu ở khung kiến thức kĩ năng, thái độ để xác định mục tiêu cụ thể cho hoạt động đó. Vì bản thân mục tiêu của khung này đã đựa xây dựng phù hợp với mục tiêu của chương trình GDMN.
Nếu trong chương trình của nhà trường/khối/lớp đã có những nội dung hoạt động liên quan tới thiên tai và BĐKH, nhưng không phải là hoạt động tích hợp toàn phần, ban giám hiệu/giáo viên cần căn cứ vào mục tiêu của chương trình GDMN, xem xét sự phù hợp với mục tiêu giáo dục phòng, chống thiên tai và BĐKH để đưa ra mục tiêu cụ thể (tham khảo bảng 1, trang 31).
Bước 2: Khai thác nội dung giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cho trẻ mầm non
Sau khi lựa chọn được đề tài, xác định được mục tiêu, giáo viên cần tìm hiểu kĩ về loại thiên tai đó để khai thác nội dung giáo dục cho trẻ. Khai thác nội dung giáo dục về thiên tai và cách phòng, chống nên đảm bảo trình tự tri thức sau đây:
Bước 3: Lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động
Để chuyển tải nội dung giáo dục về thiên tai cho trẻ, giáo viên cần biết cách lựa chọn phương pháp và hình thức hoạt động phù hợp. Mỗi phương pháp có thế mạnh riêng để bổ sung tri thức hoặc hình thành kĩ năng và thái độ cho trẻ nhưng chỉ thực sự hiệu quả khi được phối hợp cùng nhau. Chẳng hạn phương pháp đàm thoại và tài liệu trực quan là quan trọng khi cung cấp tri thức cho trẻ về tên gọi, đặc điểm và hậu quả của hiện tượng thiên tai. Phương pháp thí nghiệm hoặc tài liệu trực quan (cụ thể là video) kết hợp giải thích có tác dụng tốt khi cho trẻ tìm hiểu diễn biến, nguyên nhân xuất hiện hiện tượng. Các phương pháp thực hành (diễn tập, trò chơi, dự án), làm mẫu kết hợp sử dụng tài liệu trực quan (thể hiện bằng hình thức tiêu lệnh phòng chống thiên tai) là lựa chọn phù hợp với việc hình thành kĩ năng phòng chống thiên tai cho trẻ. Về hình thức, giáo viên cũng có nhiều sự lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động căn cứ vào mục tiêu, nội dung và quy mô tổ chức. Cần sử dụng đa dạng các hình thức học tập, vui chơi, lao động, tham quan, diễn tập và tận dụng các hoạt động trong chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ để giáo dục phòng chống thiên tai có hiệu quả.
Bước 4: Chuẩn bị các điều kiện tổ chức hoạt động
Các điều kiện tổ chức hoạt động giáo dục về biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ mầm non bao gồm điều kiện về vật chất và điều kiện về tinh thần. Điều kiện vật chất như địa điểm, trang phục, thiết bị, tài liệu trực quan, đồ dùng, đồ chơi,… Điều kiện về tinh thần bao gồm sự sẵn sàng về tâm lý của trẻ, sự ủng hộ, thống nhất của phụ huynh, sự quan tâm hỗ trợ của nhà trường, hiểu biết của giáo viên…Việc chuẩn bị các điều kiện tổ chức hoạt động giáo dục về biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ mầm non cần đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, tận dụng được nguồn vật liệu đồ dùng có sẵn và huy động được từ phía phụ huynh, tránh lãng phí, mất thời gian và công sức của giáo viên.
Bước 5: Tổ chức thực hiện
Trong quá trình thực hiện, giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, quan sát và hỗ trợ trẻ; trẻ chủ động tích cực trong việc tìm hiểu và thực hành cách phòng, chống thiên tai. Do thiên tai là đối tượng khó và là hiện tượng thời tiết nguy hiểm nên các hoạt động chỉ thực sự hiệu quả khi trẻ hứng thú tham gia và được đảm bảo an toàn. Việc thực hiện cần có sự phối hợp giữa các giáo viên trong trường và với phụ huynh, đồng thời có sự chuẩn bị về kĩ năng cho trẻ.
Đa số các hoạt động giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cho trẻ nhẹ nhàng, vui vẻ, nhưng đối với các hoạt động diễn tập, thực hành nhằm rèn luyện kĩ năng ứng phó với thiên tai phải đảm bảo tính kỷ luật, để rèn thói quen cho trẻ và giảm thiểu tối đa thiệt hại do hỗn loạn khi thiên tai xảy ra.
Trải nghiệm với sách của các bé Trường Mầm non Nà Sáy, huyện Tuần Giáo
Bước 6: Đánh giá hiệu quả tổ chức hoạt động
Sau khi tổ chức hoạt động, giáo viên cần đánh giá hiệu quả hoạt động dựa trên việc đánh giá trẻ. Các tiêu chí để đánh giá trẻ thường tập trung vào kiến thức, kĩ năng, thái độ (căn cứ vào mục tiêu đề ra). Để thuận tiện cho giáo viên trong đánh giá trẻ, hình thức đánh giá có thể sử dụng đến là quan sát trẻ trong quá trình hoạt động, đặt câu hỏi, đánh giá sản phẩm. Mức độ đánh giá nên lựa chọn là đạt và chưa đạt. Giáo viên nên sử dụng phiếu khen, hoa điểm tốt, cờ thi đua, sticker để động viên trẻ khi chúng làm đúng. Việc đánh giá được sử dụng để điều chỉnh các hoạt động tiếp theo nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả giáo dục phòng chống thiên tai cho trẻ.
Tóm lại, tổ chức hoạt động giáo dục về biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ mầm non là một quá trình giáo dục đòi hỏi sự nỗ lực và nghiêm túc nghiên cứu về đề tài biến đổi khí hậu và thiên tai của giáo viên mầm non để có được những hiểu biết nhất định, giúp giáo viên định hướng cho trẻ trong hoạt động. Để nâng cao kiến thức, kĩ năng, thái độ của trẻ về biến đổi khí hậu, thiên tai và phòng chống thiên tai, khi tố chức các hoạt động này, giáo viên nên thực hiện theo trình tự các bước để đảm bảo tính logic và khoa học. Tuy nhiên, giáo dục về biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai chỉ nên bắt đầu ở trẻ 3 tuổi, cần xác định được nội dung phù hợp với từng độ tuổi và kết hợp nhuần nhuyễn giữa các biện pháp thì mới mang lại kết quả mong đợi và không nặng nề với trẻ nhỏ.
Quá trình tổ chức hoạt động giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cho trẻ mầm non cần có sự định hướng, chỉ đạo và kiểm tra, giám sát từ cán bộ quản lý chuyên môn các cấp trên tinh thần giao quyền chủ động cho trường mầm non. Trường mầm non cần chịu trách nhiệm về kết quả giáo dục của mình bằng cách lập kế hoạch và triển khai kế hoạch chung cho giáo viên, trên cơ sở đó giáo viên lập kế hoạch cho lớp của mình. Ban giám hiệu kiểm tra, đánh giá kết quả bằng cách dự giờ, quan sát kết quả hoạt động của trẻ, tổ chức hoạt động diễn tập chung toàn trường để vừa rèn luyện kĩ năng phòng, chống thiên tai cho trẻ, vừa đánh giá được kết quả giáo dục của giáo viên.
Hy vọng một số hoạt động giáo dục phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu trên sẽ giúp giáo viên mầm non có thể tham khảo, sử dụng và vận dụng để thiết kế những hoạt động giáo dục hiệu quả trong thực tiễn giảng dạy của mình./.
Hình thức tổ chức sự kiện
Sự kiện giáo dục về biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ vừa có ý nghĩa thực tiễn vừa có tính thời sự, cấp bách. Do vậy, việc tổ chức sự kiện này cho trẻ hướng tới mục đích giúp trẻ hiểu rõ về biến đổi khí hậu, thiên tai sắp xảy ra, cách phòng, chống thiên tai đó, đánh giá được hậu quả thiên tai đã gây ra và kết quả việc áp dụng kĩ năng phòng, chống thiên tai của bản thân, thể hiện thái độ, tình cảm đối với người bị mất mát, thiệt hại trong thiên tai.Chơi kéo co của các bé Trường mầm non Hoa Ban, huyện Mường Nhé
Hướng dẫn cách xác định nội dung giáo dục phòng, chống thiên tai theo các sự kiện:
Bước 1: Cập nhật các sự kiện thiên tai sắp xảy ra, vừa xảy ra tại địa phương hoặc trên phạm vi quốc gia.
Để cập nhật thông tin về các sự kiện thiên tai sắp xảy ra hoặc vừa xảy ra, giáo viên quan tâm đến tin tức thời tiết được đưa trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đặc biệt, sự kiện liên quan đến thảm họa thiên tai đã xảy ra trong lịch sử có ý nghĩa thực tiễn cao, nhằm:
1- Cung cấp cho trẻ một số tri thức về thảm họa thiên tai trong quá khứ: Tên gọi, đặc điểm, thời gian xảy ra, địa điểm xảy ra, hậu quả;
2- Nêu ra bài học thực tế cho trẻ về những kinh nghiệm mà loài người đã trải qua trong quá trình sống và đấu tranh với tự nhiên;
3- Giáo dục trẻ biết thể hiện sự cảm thông, đồng cảm với những người bị ảnh hưởng bởi thiên tai; tạo niềm tin cho trẻ về sự vững vàng của con người trước tự nhiên, dù trong khó khăn, con người vẫn vượt qua và khôi phục lại cuộc sống sau thiên tai;
4- Giáo dục cho trẻ tình yêu thiên nhiên và ý thức quan tâm giữ gìn, bảo vệ môi trường.
Nếu có điều kiện, giáo viên nên trao đổi với các chuyên gia thời tiết, người làm trong dự báo thời tiết, nhà khoa học về nguyên nhân, đặc điểm, quá trình hình thành, tác hại và biện pháp phòng, chống các hiện tượng cực đoan.
Bước 2: Lựa chọn nội dung giáo dục phòng, chống thiên tai liên quan đến sự kiện thiên tai đó
Việc xác định nội dung giáo dục phòng, chống thiên tai và biến đổi khí hậu căn cứ dựa trên mục tiêu giáo dục và khung kiến thức, kĩ năng, thái độ. Nội dung được xác định dựa vào trình tự tri thức về thiên tai: tên gọi, dấu hiệu nhận biết, nguồn gốc xuất hiện, hậu quả và cách phòng, tránh.
Bước 3: Lựa chọn các hoạt động phù hợp, khả thi sẽ tổ chức trong sự kiện.
Các hoạt động cần đảm bảo tiết kiệm chi phí, cần thiết cho cuộc sống của trẻ và thân thiện với môi trường. Giáo viên có thể suy nghĩ tới các loại hoạt động như hội chợ, triển lãm, biểu diễn, thực hành, hoặc cuộc thi tìm hiểu kiến thức về thiên tai và biến đổi khí hậu.
Bước 4: Chuẩn bị
Giáo viên cần chuẩn bị các tài liệu, phương tiện cần thiết cho ngày sự kiện, bao gồm:
- Tranh ảnh
- Video (phim tài liệu)
- Dụng cụ thực hành (trang phục, đồ dùng, lương thực)
- Địa điểm (phòng học rộng rãi, có các trang thiết bị cần thiết, hoặc sân trường, sân khấu, phông bạt,…)
Bước 5: Tổ chức sự kiện
Sau khi đã chuẩn bị và lựa chọn hình thức hoạt động phù hợp, giáo viên tiến hành tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động trong sự kiện. Giáo viên cần chú ý khơi gợi và duy trì xúc cảm của trẻ khi tham gia các hoạt động. Sau hoạt động, giáo viên có thể hỏi trẻ ấn tượng về thiên tai đã được xem thông qua buổi biểu diễn/triển lãm/xem phim hoặc các hoạt động khác trong sự kiện. Từ đó giáo dục về bài học kinh nghiệm trong ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ.
Thi “Tiếng hát trẻ thơ” Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nậm Pồ
Chế độ sinh hoạt hàng ngày
Thông qua hoạt động trò chuyện sáng, hay hoạt động chiều, trong giờ ăn, hay trước giờ ngủ, giáo viên đều có thể trò chuyện với trẻ về các vùng đang gặp thiên tai, chủ yếu hình thành cho trẻ tình cảm đối với những người dân trong vùng bị thiên tai và củng cố tri thức về thiên tai mà trẻ đã được biết, tìm hiểu trước đó.Nội dung giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ mầm non tại các thời điểm trong chế độ sinh hoạt hàng ngày
Hoạt động tại các thời điểm đón trẻ, hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều, chơi tự do, trả trẻ có thể cung cấp, củng cố, mở rộng kiến thức của trẻ về:
- Các loại hình thiên tai.
- Đặc điểm của các loại hình thiên tai.
- Nguyên nhân dẫn tới các loại thiên tai.
- Những thiệt hại do thiên tai gây ra về người và của.
- Cách ứng xử, thái độ của con người khi xảy ra thiên tai.
2.Các bước tổ chức hoạt động giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu cho trẻ mầm non
Tổ chức các hoạt động giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu cho trẻ mầm non cần thực hiện theo những bước sau:Bước 1: Lựa chọn đề tài về thiên tai và BĐKH, xác định mục tiêu cụ thể
Tri thức về thiên tai và BĐKH là tri thức khó, do vậy muốn hình thành biểu tượng sâu sắc và kĩ năng ứng phó thiết thực cho trẻ thì việc lựa chọn đề tài cần quan tâm đến tính thực tiễn của đối tượng. Đối với nội dung về BĐKH, giáo viên có thể lựa chọn những đề tài cụ thể và đơn giản, vừa sức với trẻ nhỏ như: thế nào là biến đổi khí hậu, thời tiết, tại sao trái đất nóng lên, hiện tượng băng tan… Đối với các loại thiên tai, giáo viên cần xem xét đến sự xuất hiện thường xuyên hay không thường xuyên, tính chất nghiêm trọng của loại thiên tai hay xảy ra ở địa phương nơi trẻ sống để lựa chọn những đối tượng gần gũi trước. Không nên quá ôm đồm nhiều loại thiên tai trong một hoạt động. Thường đề tài về thiên tai nên cụ thể, tập trung vào một loại thiên tai, ví dụ: Tìm hiểu về bão, Tìm hiểu về lũ lụt, Động đất và cách phòng tránh,…
Sau khi lựa chọn được đề tài, giáo viên xác định mục tiêu giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cụ thể cho trẻ phù hợp với lứa tuổi.
Mục tiêu cụ thể này được xác định dựa vào mục tiêu giáo dục trong chương trình giáo dục mầm non và khung kiến thức, kĩ năng, thái độ về giáo dục phòng chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cho trẻ mầm non.
Nếu trong chương trình của nhà trường/khối/lớp, dự kiến xây dựng hoạt động tích hợp toàn phần về giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cho trẻ, ban giám hiệu/giáo viên chỉ cần căn cứ vào mục tiêu ở khung kiến thức kĩ năng, thái độ để xác định mục tiêu cụ thể cho hoạt động đó. Vì bản thân mục tiêu của khung này đã đựa xây dựng phù hợp với mục tiêu của chương trình GDMN.
Nếu trong chương trình của nhà trường/khối/lớp đã có những nội dung hoạt động liên quan tới thiên tai và BĐKH, nhưng không phải là hoạt động tích hợp toàn phần, ban giám hiệu/giáo viên cần căn cứ vào mục tiêu của chương trình GDMN, xem xét sự phù hợp với mục tiêu giáo dục phòng, chống thiên tai và BĐKH để đưa ra mục tiêu cụ thể (tham khảo bảng 1, trang 31).
Bước 2: Khai thác nội dung giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cho trẻ mầm non
Sau khi lựa chọn được đề tài, xác định được mục tiêu, giáo viên cần tìm hiểu kĩ về loại thiên tai đó để khai thác nội dung giáo dục cho trẻ. Khai thác nội dung giáo dục về thiên tai và cách phòng, chống nên đảm bảo trình tự tri thức sau đây:
- Tên gọi
- Đặc điểm bên ngoài nổi bật
- Nguyên nhân xảy ra (đơn giản, dễ hiểu)
- Ảnh hưởng đến con người và tự nhiên (động vật, thực vật, môi trường)
- Cách phòng, chống
Bước 3: Lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động
Để chuyển tải nội dung giáo dục về thiên tai cho trẻ, giáo viên cần biết cách lựa chọn phương pháp và hình thức hoạt động phù hợp. Mỗi phương pháp có thế mạnh riêng để bổ sung tri thức hoặc hình thành kĩ năng và thái độ cho trẻ nhưng chỉ thực sự hiệu quả khi được phối hợp cùng nhau. Chẳng hạn phương pháp đàm thoại và tài liệu trực quan là quan trọng khi cung cấp tri thức cho trẻ về tên gọi, đặc điểm và hậu quả của hiện tượng thiên tai. Phương pháp thí nghiệm hoặc tài liệu trực quan (cụ thể là video) kết hợp giải thích có tác dụng tốt khi cho trẻ tìm hiểu diễn biến, nguyên nhân xuất hiện hiện tượng. Các phương pháp thực hành (diễn tập, trò chơi, dự án), làm mẫu kết hợp sử dụng tài liệu trực quan (thể hiện bằng hình thức tiêu lệnh phòng chống thiên tai) là lựa chọn phù hợp với việc hình thành kĩ năng phòng chống thiên tai cho trẻ. Về hình thức, giáo viên cũng có nhiều sự lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động căn cứ vào mục tiêu, nội dung và quy mô tổ chức. Cần sử dụng đa dạng các hình thức học tập, vui chơi, lao động, tham quan, diễn tập và tận dụng các hoạt động trong chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ để giáo dục phòng chống thiên tai có hiệu quả.
Bước 4: Chuẩn bị các điều kiện tổ chức hoạt động
Các điều kiện tổ chức hoạt động giáo dục về biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ mầm non bao gồm điều kiện về vật chất và điều kiện về tinh thần. Điều kiện vật chất như địa điểm, trang phục, thiết bị, tài liệu trực quan, đồ dùng, đồ chơi,… Điều kiện về tinh thần bao gồm sự sẵn sàng về tâm lý của trẻ, sự ủng hộ, thống nhất của phụ huynh, sự quan tâm hỗ trợ của nhà trường, hiểu biết của giáo viên…Việc chuẩn bị các điều kiện tổ chức hoạt động giáo dục về biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ mầm non cần đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, tận dụng được nguồn vật liệu đồ dùng có sẵn và huy động được từ phía phụ huynh, tránh lãng phí, mất thời gian và công sức của giáo viên.
Bước 5: Tổ chức thực hiện
Trong quá trình thực hiện, giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, quan sát và hỗ trợ trẻ; trẻ chủ động tích cực trong việc tìm hiểu và thực hành cách phòng, chống thiên tai. Do thiên tai là đối tượng khó và là hiện tượng thời tiết nguy hiểm nên các hoạt động chỉ thực sự hiệu quả khi trẻ hứng thú tham gia và được đảm bảo an toàn. Việc thực hiện cần có sự phối hợp giữa các giáo viên trong trường và với phụ huynh, đồng thời có sự chuẩn bị về kĩ năng cho trẻ.
Đa số các hoạt động giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cho trẻ nhẹ nhàng, vui vẻ, nhưng đối với các hoạt động diễn tập, thực hành nhằm rèn luyện kĩ năng ứng phó với thiên tai phải đảm bảo tính kỷ luật, để rèn thói quen cho trẻ và giảm thiểu tối đa thiệt hại do hỗn loạn khi thiên tai xảy ra.
Trải nghiệm với sách của các bé Trường Mầm non Nà Sáy, huyện Tuần Giáo
Bước 6: Đánh giá hiệu quả tổ chức hoạt động
Sau khi tổ chức hoạt động, giáo viên cần đánh giá hiệu quả hoạt động dựa trên việc đánh giá trẻ. Các tiêu chí để đánh giá trẻ thường tập trung vào kiến thức, kĩ năng, thái độ (căn cứ vào mục tiêu đề ra). Để thuận tiện cho giáo viên trong đánh giá trẻ, hình thức đánh giá có thể sử dụng đến là quan sát trẻ trong quá trình hoạt động, đặt câu hỏi, đánh giá sản phẩm. Mức độ đánh giá nên lựa chọn là đạt và chưa đạt. Giáo viên nên sử dụng phiếu khen, hoa điểm tốt, cờ thi đua, sticker để động viên trẻ khi chúng làm đúng. Việc đánh giá được sử dụng để điều chỉnh các hoạt động tiếp theo nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả giáo dục phòng chống thiên tai cho trẻ.
Tóm lại, tổ chức hoạt động giáo dục về biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai cho trẻ mầm non là một quá trình giáo dục đòi hỏi sự nỗ lực và nghiêm túc nghiên cứu về đề tài biến đổi khí hậu và thiên tai của giáo viên mầm non để có được những hiểu biết nhất định, giúp giáo viên định hướng cho trẻ trong hoạt động. Để nâng cao kiến thức, kĩ năng, thái độ của trẻ về biến đổi khí hậu, thiên tai và phòng chống thiên tai, khi tố chức các hoạt động này, giáo viên nên thực hiện theo trình tự các bước để đảm bảo tính logic và khoa học. Tuy nhiên, giáo dục về biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai chỉ nên bắt đầu ở trẻ 3 tuổi, cần xác định được nội dung phù hợp với từng độ tuổi và kết hợp nhuần nhuyễn giữa các biện pháp thì mới mang lại kết quả mong đợi và không nặng nề với trẻ nhỏ.
Quá trình tổ chức hoạt động giáo dục phòng, chống thiên tai và ứng phó với BĐKH cho trẻ mầm non cần có sự định hướng, chỉ đạo và kiểm tra, giám sát từ cán bộ quản lý chuyên môn các cấp trên tinh thần giao quyền chủ động cho trường mầm non. Trường mầm non cần chịu trách nhiệm về kết quả giáo dục của mình bằng cách lập kế hoạch và triển khai kế hoạch chung cho giáo viên, trên cơ sở đó giáo viên lập kế hoạch cho lớp của mình. Ban giám hiệu kiểm tra, đánh giá kết quả bằng cách dự giờ, quan sát kết quả hoạt động của trẻ, tổ chức hoạt động diễn tập chung toàn trường để vừa rèn luyện kĩ năng phòng, chống thiên tai cho trẻ, vừa đánh giá được kết quả giáo dục của giáo viên.
Hy vọng một số hoạt động giáo dục phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu trên sẽ giúp giáo viên mầm non có thể tham khảo, sử dụng và vận dụng để thiết kế những hoạt động giáo dục hiệu quả trong thực tiễn giảng dạy của mình./.